سکسکه چیست ؟
سکسکه یک دم غیر ارادی و قوی است که در نوزادان، کودکان و بالغین تجربه میشود.
شرح بیماری
سکسکه عبارت است از انقباضات ناخودآگاه و مکرر عضله دیافراگم . سکسکه یک علامت است و نه یک بیماری. در ایجاد سکسکه دیافراگم عضله بزرگ و نازکی که قفسه سینه را از شکم جدا می‌سازد و عصب فرنیک(عصبی که دیافراگم را به مغز وصل می‌کند) نقش دارند. تقریباً همه ممکن است دچار سکسکه شوند، حتی جنینی که در رحم مادر است.
سکسکه چیست ؟
سکسکه یک دم غیر ارادی و قوی است که در نوزادان، کودکان و بالغین تجربه میشود.
شرح بیماری
سکسکه عبارت است از انقباضات ناخودآگاه و مکرر عضله دیافراگم . سکسکه یک علامت است و نه یک بیماری. در ایجاد سکسکه دیافراگم عضله بزرگ و نازکی که قفسه سینه را از شکم جدا می‌سازد و عصب فرنیک(عصبی که دیافراگم را به مغز وصل می‌کند) نقش دارند. تقریباً همه ممکن است دچار سکسکه شوند، حتی جنینی که در رحم مادر است.
علایم شایع سکسکه
یک صدای تند و سریع که در اثر گرفتگی دیافراگم از دهان خارج میشود. این گرفتگی، عضلات ته گلو را به هنگام دم می‌بندد.
علت ایجاد سکسکه
مکانیسم سکسکه به خوبی درک نشده‌است.عضله تنفسی دیافراگم در حد فاصل میان قفسه سینه و شکم واقع شده است. این عضله هنگام عمل دَم به سمت پایین حرکت می کند و هوای حاوی اکسیژن را به درون ریه‌ها می‌فرستد. در هنگام بازدم نیز شل و باعث میشود هوای حاوی ذرات زائد یا دی‌اکسید کربن به سمت دهان و بینی برود و از بدن دفع شود. حال اگر به هر دلیلی این عضله دچار تحریک ناگهانی شود عملکردش را به صورت صحیح انجام نمی‌دهد و دچار انقباض‌های غیر ارادی تکرارشونده‌ای میشود که به آن سکسکه می‌گوییم.
سکسکه‌های کوتاه مدت معمولاً به دنبال اتساع معده و یا مصرف الکل ایجاد میشود و به صورت خودبه‌خود یا با استفاده از درمان‌های محلی بهبود می‌یابد و نیاز به توجه پزشکی ندارند.
بر خلاف آن سکسکه‌های بلند مدت نادرتر هستند اما باعث ازکارافتادگی، ایجاد افسردگی، سینه‌پهلو، کاهش وزن و اختلال خواب در بیمار میشود.
علل ایجاد سکسکه تحریک اعصابی است که عضلات تنفسی، خصوصاً دیافراگم را تحریک می کنند. علت سکسکه کوتاه مدت معمولاً ناشناخته است، اما در صورتی که سکسکه طولانی مدت باشد یا به شکل مکرر رخ دهد، امکان دارد به علت موارد زیر ایجاد شده باشد:
خوردن یا آشامیدن غذا یا نوشیدنی داغ یا مواد تحریک کننده، بیماری پرده جنب ، ذات الریه، اورمی (جمع شدن مواد زاید سمی در اثر نارسایی کلیه)، الکلی بودن، مصرف برخی از داروها، اختلالات معده و مری و روده یا لوزالمعده، حاملگی، تحریک مثانه، هپاتیت، سابقه عمل جراحی (خصوصاً جراحی روی شکم)، علل عاطفی، پُر بودن معده، خنده شدید یا احساسات قوی، تغییر در دمای محیط.
چنانچه گفته شد، معده خیلی پُر و انباشته نیز می تواند باعث حمله های سکسکه شود که به شکل غیرارادی بروز می کند و در شرایط زیر پیش می آید:
خوردن بیش از حد و سریع غذا؛ به درون کشیدن هوای بیش از اندازه به داخل ریه ها؛ تغییر ناگهانی در دمای معده، مثل نوشیدن مایعات سرد بلافاصله بعد از خوردن یک نوشیدنی داغ.
در گزارش جالبی که سال ها پیش در ژورنال نیوانگلند به چاپ رسید، بیماری را معرفی کرده بود که برای چند روز دچار سکسکه های مقاوم به درمان شده بود. بررسی های مختلف در او هیچ مشکلی را نشان نمی دادند و تنها یافته غیر طبیعی، وجود مورچه در گوش او بود! که پس از خارج کردن این مورچه، مشکلش برطرف شده بود!
از موارد بالا می توان نتیجه گرفت که در بسیاری از موارد، علت مشخصی برای این حالت شناسایی نمی شود.
اغلب اوقات سکسکه، بیشتر از ۴۸ ساعت طول نمی کشد، ولی در شکل مُداوم، فرد بیش از ۲ روز و کمتر از ۱ ماه سکسکه می کند و در مواردی که بیش از این مدت طول بکشد یا در صورتی که با بیماری های دیگری مثل مشکلات قلبی- ریوی همراه باشد، فرد نیاز به مراجعه به بیمارستان دارد.
اگر شما دچار سکسکه هایی می شوید که تا چند روز یا بیشتر ادامه پیدا می کنند، پزشک می تواند انجام آزمایشاتی را تجویز کند که برای بررسی احتمال وجود یک مشکل جدی تر به کار می روند.
روش های درمان سکسکه متنوع هستند و درمان های غیردارویی معمولاً بر روش های تحریک ناحیه حلق و بینی مبتنی هستند.
علت‌های ایجاد سکسکه‌های بلند مدت
انفارکتوس میوکارد
تومور مغزی
نارسایی کلیه
سرطان پروستات
جراحی بر روی شکم و غیره
پیشنهاد شده است که سکسکه یک نوع میوکلونوس است که در نتیجه فعالیت غیر طبیعی هسته تنفسی واحد در مغز ایجاد میشود.
بررسی سکسکه در کودکان
«سکسکه برای کودک مفید است»، شاید شما هم این جمله را شنیده باشید و ممکن است که واقعا درست باشد. به هر حال، سکسکه حالتی جزئی و بدون درد و عارضه است.
سکسکه به خاطر ورود هوا به معده کودک، در هنگام شیرخوردن به وجود می آید. انبساط ناگهانی معده به خاطر حجم زیاد هوا، موجب انقباض دیافراگم می شود و سکسکه را در پی دارد.
این حالت در نوزادن زیاد دیده می شود و احتمالابه خاطر این است که پرده دیافراگم، هنوز به طور کامل رشد نکرده است. اما خود به خود و عموما در دو ماهگی کاهش می یابد.
شاید این حالت برای بدن کوچک نوزاد، حالتی عجیب و سخت باشد، اما در واقع این انقباضات، همراه درد نیست، مشکلی برای او به وجود نمی آورد و باعث گریه اش نمی شود. همچنین بد نیست بدانید که کودک در دوران جنینی نیز سکسکه می کند و این حالت چندان برایش عجیب نیست، با این تفاوت که سکسکه جنین به خاطر هوا نیست، بلکه مایع آمنیون، موجب سکسکه می شود.
بین سکسکه، باد گلو و سریع شیرخوردن نوزاد هیچ رابطه ای وجود ندارد، زیرا سکسکه اصلابه مشکلات گوارشی بستگی ندارد .
در مواقع سکسکه کودک چه کنیم؟
هیچ کار خاصی لازم نیست انجام دهید، فقط آرامش خود را حفظ کنید تا سکسکه برطرف شود. اگر سکسکه طول کشید، کودک را چند دقیقه به شکم صاف بخوابانید. همچنین می توانید مقداری آب به او بدهید. توجه داشته باشید که اگر کودک در حال سکسکه کردن است، بازهم می توانید با خیال راحت او را بخوابانید.
در هر صورت سکسکه بعد از چند دقیقه متوقف می شود. پس صبور باشید .
برای رفع سکسکه کودکان ، هرگز آنان را نترسانید.
کارهای تشخیصی :
استفاده از آزمایش خون جهت بررسی وضعیت الکترولیتها و عملکرد کلیه و کبد
در عکسبرداری سینه می توان عفونت یا ضایعات ریوی را تشخیص داد .
در صورت شک به ضایعات مغزی از سی تی اسکن و ام آر آی می توان استفاده کرد .
نوار قلب برای تشخیص بیماریهای قلبی عامل ایجاد کننده سکسکه استفاده می شود .
در صورت نیاز می توان اندوسکوپی ، فلورسکوپی نیز استفاده کرد .
عواقب مورد انتظار
سکسکه کوتاه‌مدت معمولاً نشان‌دهنده بیماری نیست. این نوع سکسکه به‌طور خود به خودی یا غالباً با درمانی که شرح آن داده خواهد شد برطرف میشود. سکسکه مداوم فرد را مستأصل می‌کند و نیاز به انجام اقداماتی برای فهمیدن دلیل آن وجود دارد.
عوارض احتمالی سکسکه
عارضه‌ای وجود ندارد، مگر این که سکسکه طولانی‌مدت باشد و وجود یک بیماری جدی را مطرح کند.
عوارض سکسکه مداوم شامل تغییر در نظم ضربان قلب ( آریتمی ) و برگشت اسید معده ( ریفلاکس ) و اختلال در خواب می باشد .
توصیه هایی برای رفع سکسکه :
۱ – نفس خود را نگاه دارید و تا ۱۰ بشمارید.
۲ – داخل یک کیسه کاغذی تنفس کنید (کیسه پلاستیکی به دلیل احتمال چسبندگی آن به بینی، خصوصاً در اطفال به هیچ عنوان توصیه نمی شود).
۳ – انگشت شست خود را بین دندان ها و لب بالا قرار دهید، سپس لب بالا را با انگشت سبابه خود، درست در زیر سوراخ بینی سمت راست، فشار دهید.
۴ – یک لیوان آب را به سرعت بنوشید، باوری قدیمی وجود دارد مبنی بر اینکه نوشیدن هفت جرعه( قلپ) آب سکسکه را متوقف می کند.
۵ – نان خشک یا یخ خرد شده، قورت دهید.
۶ – زبان خود را به ملایمت بکشید.
۷ – یک قاشق چای خوری شکر خشک بخورید.
۸ – بازی پول من را تو برداشتی؟ را به منظور پرت کردن حواس فرد انجام دهید.
۹ – ترساندن ناگهانی فرد مبتلا می تواند مؤثر باشد (به این شرط که فرد دچار مشکلات بعدی نشود!)
۱۰ – در برخی مطالب، به گذاشتن یخ و لیمو روی زبان برای متوقف کردن سکسکه، اشاره شده است.
۱۱ – گذاشتن ژله انگور در زیر زبان
۱۲ – بو کردن موادی که بوی نافذی دارند.
۱۳- در صورتی که آئروفاژی (AEROPHAGIA)علت ایجاد سکسکه است، فرد باید از صحبت کردن در حین صرف غذا خودداری کند، غذا را به خوبی جویده و با استرس و اضطراب آن را صرف نکند. (آئروفاژی عبارتست از به درون کشیدن غیر عادی و بیش از اندازه ی هوا به داخل ریه ها).
۱۴- مصرف حجم کم غذا و پرهیز از خوابیدن پس از غذا خوردن ، برای درمان سکسکه با علت رفلاکس معده(REFLEX) ، موثر است. غذای پر چرب، نوشابه های گازدار، پیاز خام، مرکبات و حتی سیگار کشیدن، سبب تشدید رفلاکس معده می شود.
۱۵- داروهایی هم برای درمان سکسکه معرفی شده اند که سردسته داروهای مؤثر در درمان سکسکه “کلروپرومازین” است که هم به شکل قرص و هم به صورت آمپول وجود دارد؛ البته این دارو از انواع داروهای اعصاب است و ظاهراً به این دلیل تجویز می شود که سکسکه یک رفلکس عصبی است. اماباید به خاطر داشته باشید که درمان های دارویی را هرگز بدون تجویز پزشک استفاده نکنید، زیرا عوارض جانبی دارد.
منبع:
وبسایت تکناز
وبسایت ایران سلامت
ویکی پدیا
تبیان
کاربران محترم خسته نباشید
